MS 79’da Vezüv Yanardağı’nın patlaması, Pompeii ve Herculaneum kentlerini küller altında bırakmıştı. Bu trajik olay, Roma İmparatorluğu’nun günlük yaşamına dair birçok ayrıntıyı korurken, bilim insanlarına da eşsiz bir araştırma alanı sundu. Herculaneum’da lavların altında kalan yaklaşık 1.800 papirüs tomarı, antik dünyaya dair kaybolmuş bilgileri barındırıyor olabilir.
Bu papirüsler, “Herculaneum Parşömenleri” olarak biliniyor. Ancak volkanik ısının etkisiyle kömürleşmiş bu parşömenlere dokunmak bile imkânsız. En ufak bir müdahalede, papirüsler parçalanarak toza dönüşüyor.
Modern Teknolojinin Katkısı
Bilim insanları, bu kırılgan antik metinleri okumak için son teknoloji araçları kullanıyor. X-ışını taramaları, yapay zeka algoritmaları ve mürekkep algılama sistemleri, papirüslerin içeriğini açığa çıkarmak için devreye sokuldu. Oxford Üniversitesi'nden araştırmacılar, PHerc.172 adlı parşömende bazı Yunanca kelimeler tespit etti. Ancak metnin tamamını okuyabilmek için mevcut teknolojiler yetersiz kalıyor.
Bilim insanları, bu papirüslerde kayıp felsefi eserlerden, antik bilim metinlerine kadar pek çok kıymetli bilgi bulunabileceğini belirtiyor. “Bu parşömenler, antik Yunan ve Roma dünyasının bilgeliğini modern çağa taşıyabilir,” diyen uzmanlar, metinlerin çözülmesinin tarihi değiştirebileceğini vurguluyor.
15 Milyon TL’lik Yarışma
Dünya çapında düzenlenen bir yarışma, bilim insanlarını ve teknoloji uzmanlarını Herculaneum Parşömenleri’nin gizemini çözmeye davet ediyor. 400 bin sterlin (yaklaşık 15 milyon TL) ödül vaat eden bu yarışma, antik dünyanın sırlarını açığa çıkaracak çözümü bulan kişiyi veya ekibi ödüllendirecek.
Yarışmaya katılanlar, modern teknolojiyi kullanarak papirüslerin okunmasını sağlayacak yöntemler geliştirmekle görevli. Yarışmanın son başvuru tarihi ise 31 Aralık 2024.
Antik Dünyanın Bilgeliği Gün Yüzüne Çıkabilir
Herculaneum Parşömenleri, yalnızca birer antik eser değil, aynı zamanda geçmişin bilgeliğini barındıran birer hazinedir. Metinlerin açığa çıkarılması durumunda, Aristo’nun kayıp metinlerinden, antik bilimsel teorilere kadar birçok değerli bilgiye ulaşılabilir. Bu durum, tarihe dair bilgimizi derinleştirebilir ve modern bilim için yeni ilham kaynakları sunabilir.
Uzmanlar, bu metinlerin çözülmesiyle edebiyat, felsefe, bilim ve tarih gibi pek çok alanda devrim niteliğinde bilgiler elde edilebileceğini belirtiyor.
Bilimsel Seferberlik
Bu antik eserlerin çözülmesi için dünya çapında bir bilimsel seferberlik söz konusu. Bilim insanları, mühendisler ve tarihçiler, bu 2 bin yıllık sır perdesini aralamak için bir araya geliyor. “Bu bir insanlık mirasıdır,” diyen uzmanlar, bu metinlerin geleceğe taşınmasının kolektif bir çaba gerektirdiğini ifade ediyor.
