Kısmi emeklilik, belirli bir hizmet süresini tamamlamış ve belli yaş kriterlerini karşılayan bireylere daha erken bir aşamada emeklilik fırsatı sunar.
Ancak bu avantajlardan yararlanabilmek için belirli kriterleri karşılamak gerekir.
Hizmet akdi ile çalışanların yaşlılık aylığı bağlanması, yani emekli olmaları sürecinde hangi kanun hükümlerinin geçerli olacağı, ilk defa sigortalı olunan tarihe göre belirleniyor. Bu kapsamda, kademeli emeklilik isteyenlerin işe giriş tarihine bağlı olarak yaş şartlarını yerine getirmeleri gerekiyor.
15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 prim gün sayısını tamamlayanlar 8 Eylül 1999 tarihinde önce kadınlar 50 yaşında, erkekler 55 yaşında emekli olabiliyordu. Fakat 2014 yılının mayıs ayından itibaren onlarda kademeli yaş sınırına tabi olduğu için kadınlar 58 yaşında, erkekler 60 yaşında emekli olabiliyorlar.
Bu EYT yasası çıktığında bu kesimi ilgilendiren nokta eksik bırakılmıştı. Hükümet bunun ile ilgili bir adım attı ve kısmi emeklilik şartlarını yürürlüğe getirecek.
Çalışanımız, emekli adayımız kadınlardaki 58 yaş sınırı 50’ye, erkeklerdeki 60 yaş sınırı 55’e düşürüldüğü takdirde 3600 prim gün sayısını da tamamlamışsa emekli olabilecek. İşe giriş tarihi EYT'yi sağlamasına rağmen EYT'den yararlanamayan vatandaşlar ne yapacak?
1- HİZMET TESPİT DAVASI
Vatandaşlarımız Sosyal Güvenlik Kurumunun arşiv kayıtlarının incelenmesi için eğer günsüz girişleri var ise, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalıştığına eminse Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edecekler ve arşiv kayıtlarını inceleyecekler. Gününün olup olmadığını tespit ettirmeleri gerekiyor.
2- ÖDENMEMİŞ PİRİM
Girişi yapılmıştır, primi ödenmemiştir. 4 aylık prim dönem bordrosunda prim ödenmediği için sigorta günü görünmez. Sigorta günü gözükmediği için başlangıç olarak sayılmaz. Eğer 8 Eylül 99’dan önce ise emeklilik hakkını elde edemiyor. Daha sonra yıllarda emeklilik şartları değiştiği için onun da bir anlamı olmuyor.
İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre EYT kapsamında olup da primi yetmeyenler kısmi emeklilik hakkından yararlanabilir. Kısmi emeklilikte 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabilecek.
KÖK MAAŞI NE KADAR, KAÇ PARA?
Emeklilik için yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60’ı buluyor. Aylık tutarı sigorta başlangıcının 2000'den önce ve sonra olmasına göre değişiyor. Kısmi emeklilik hakkı kazananlar için de kök aylıkları ne olursa olsun alacakları aylık 7.500 lira olacak. Ocak ayında yeni zamla birlikte kök maaşlar da artacak.
KİMLER FAYDALANABİLİR?
Kısmi emeklilik, belli bir yaşa geldiği halde primini tamamlayamayan sigortalılara yaştan emeklilik hakkı tanınıyor. Yaş haddi işe başlama tarihi, çalışılan statüye göre değişiyor.
Buna göre, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar 15 yıl, 3600 günü dolduğunda 50-60 arası değişen yaşı doldurduğunda emekli olabilir. Bu tarihten sonra çalışmaya başlayanların 4500 günü tamamlaması gerekiyor.
İlk defa çalışmaya Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında başlayan SGK'lılar 25 yıl sigortalılık 4500 prim günü doldurduğunda kadın 58 erkek de 60 yaşında emekli aylığı alabilir. Mayıs 2008'den sonra sigortalı olanların primini 1 Ocak 2036'ya kadar 5400 güne tamamlaması koşuluyla 63 yaşında emekli aylığına hak kazanabiliyor.
Çalışan, çocukları olan kadınlarımızın da erken emeklilikleri söz konusu olabilir. Kadınlarımızın çocuk sayısına göre erken emekliliği söz konusu olabilir. Kadınlarda her bir çocuk için borçlanma imkanı vardı.
Toplam 2160 gün borçlanma söz konusuydu. Her bir çocuk için 720 gün, toplamda 3 çocuğa kadar 2160 gün borçlanma söz konusuydu. Aynı hususta düzenleme ile beraber çocuğu olan kadınlarımızın erken emekli olması söz konusu olabilir.
ŞARTLAR NELER?
Çalışan, çocukları olan kadınlarımızın da erken emeklilikleri söz konusu olabilir. Kadınlarımızın çocuk sayısına göre erken emekliliği söz konusu olabilir. Kadınlarda her bir çocuk için borçlanma imkanı vardı. Toplam 2160 gün borçlanma söz konusuydu.
Her bir çocuk için 720 gün, toplamda 3 çocuğa kadar 2160 gün borçlanma söz konusuydu. Aynı hususta düzenleme ile beraber çocuğu olan kadınlarımızın erken emekli olması söz konusu olabilir.
9 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlangıç sigortası olan kadınlar; 15 yıl, 3600 prim günü ve 50 yaşını tamamlamak suretiyle emekli olabilir. 3600 gün prim ödeme sayısını 24 Mayıs 2008-23 Mayıs 2011 tarihleri arasında doldurduğu için 15 yıllık sigorta süresi ve yaş şartını 25 Mayıs 20211 tarihinden sonra yerine getireceği için kısmi olarak 58 yaşında emekliliğe hak kazanır.
Sigortalıların kısmi yaşlılık aylağına hak kazanacağı kademeli yaş haddi, (kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş, 15 yıl çalışma süresi 3600 prim gün sayısı) hangisi en son sağlandıysa bunun sağlandığı tarihe göre emeklilik hesabı yapılıyor.
İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre 8 Eylül 1981'den önce işe başlayan kadınlarla 8 Eylül 1976'dan önce işe başlayan erkekler 15 yıl sigorta süresi, 3600 günü tamamlayarak emekli olabilir.
Normal şartlarda emekli olup elde edilecek aylıktan yüzde 25-30 daha düşük oluyor. En düşük emekli aylıkları 7500 lira yükseldiği için bağlanan aylık düşük de olsa bu tutarda bir gelir söz konusu olacak.
PRİMLER EŞİTLENİYOR
BAĞ-KUR prim gün sayısı düştü mü, sorusu gündemde yer almaya devam ediyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, BAĞ-KUR emeklilik düzenlemesi ve ev kadınlarına prim desteğine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Emekli prim gün sayısının 9 binden 7 bin 200’e düşürülmesine ilişkin konuşan Bakan Işıkhan, "Onu Orta Vadeli Plan'da hayata geçireceğiz. Onda sıkıntı yok. O söz mutlaka yerine gelecek ama bütçe disiplininden de çok uzaklaşmamamız gerekiyor. Kadınlara prim desteğini de gündemimize alacağız tabii ki." ifadelerini kullandı.
EYT EMEKLİ SAYISI 2 MİLYON
Şu anda EYT’den emekli olan emeklilerimizin sayısı 2 milyon, şu anda 16 milyon emeklimiz var. EYT kapsamında emekli olup çalışmak isteyen VE 30 gün içerisinde özel sektöre dönen çalışanlarımıza destek veriyoruz.
BAĞ-KUR'lular 9000 prim günü şartı nedeniyle Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasından faydalanamamıştı. BAĞ-KUR'lu çalışanlar için bakanlık tarafından çalışma başlatılmıştı. Düzenlemenin hayata geçmesiyle birlikte BAĞ-KUR'lular 5 yıl önce emekli olabilecek.
