Eskişehir Sanayi Odası tarafından 2025 yılı ekonomik gelişmelerinin sanayi firmaları üzerindeki etkilerini analiz etmek ve işletmelerin geleceğe yönelik beklentilerini belirlemek amacıyla hazırlanan Ekonomik Durum ve Beklenti Anketi sonuçlandı.
ANKETİN DETAYLARI AÇIKLANDI
Firmalar, iç talepte daralma, dış pazarlarda gerileme, döviz kuru baskıları ve genel enflasyonist ortam sebebiyle üretim, yatırım ve ihracat kapasitesinde sınırlamalara gitme eğilimi göstermektedir. Finansmana erişim zorlukları, yüksek kredi maliyetleri, nakit akış sorunları ve tahsilat güçlükleri şirketlerin en sık karşılaştığı problemler arasında yer aldı. Ayrıca, yeşil ve dijital dönüşüm süreçlerinde gerekli altyapı ve nitelikli işgücü yetersizlikleri, firmaların adaptasyon yeteneklerini zorlamaktadır.
Katılımcıların %97’si 2025-2026 döneminde iç pazarda ekonomik daralma beklerken, dış pazarda daralma bekleyenlerin oranı %94 oldu. Yüksek enflasyon ve kur dalgalanmaları, firmaların maliyet kalemlerinde ilk sırada yer aldı. Ankete katılanların %98’i enflasyonun işçilik ve enerji giderleri başta olmak üzere üretim maliyetlerini artırdığını ifade etti. İthal ara malı fiyatlarının yükselmesi, düşük katma değerli ürünlerde uluslararası rekabeti olumsuz etkileyen unsurlar arasında gösterildi.
Firmaların %96’sı finansmana erişimde zorluk yaşadığını belirtirken, bankacılık sektöründeki kredi daralması ve yüksek faiz oranları işletme sermayesi ihtiyacını karşılamayı zorlaştırdı. Tahsilat sürelerinin uzaması (%87) ve çek/senet tahsilatlarındaki başarısızlıklar, likidite risklerini artırdı. Şirketlerin kısa vadeli nakit dengelerini koruyabilmeleri için yeni finansal enstrümanların geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğu vurgulandı.
Katılımcıların %81’i ihracat desteklerinin yetersiz kaldığını belirtirken, Eximbank kredilerine erişimde güçlük yaşandığı tespit edildi. Düşük kur seviyeleri ihracat gelirlerini azaltırken, artan üretim maliyetleri karlılığı olumsuz etkiledi. ABD’nin uyguladığı yeni ticaret politikaları konusunda katılımcıların %87’si olumsuz etkiler beklerken, %74’ü bazı sektörler için fırsat yaratabileceğini düşündüğünü belirtti.
İşçilik maliyetlerinin toplam maliyetler içindeki payının arttığını belirten firmaların oranı %98 olarak kaydedildi. Dışarıdan sağlanan hizmetlerdeki maliyet artışı da %99 seviyesine ulaştı. Ayrıca, ithal ürünlerin fiyat avantajı nedeniyle yerli üreticilerin rekabet gücünün düştüğü ifade edildi.
Yeşil Mutabakat ve dijitalleşme süreçlerinde ilerlemek isteyen firmalar, üç temel sorunla karşılaşıyor: finansman eksikliği, yetersiz teknolojik altyapı ve nitelikli işgücü açığı. Katılımcıların %95’i nitelikli personel temininde güçlük yaşadığını bildirdi.
Eskişehir’de sanayi yatırımlarını etkileyen en önemli faktörler arasında yüksek arsa ve inşaat maliyetleri (%93), sanayi bölgelerine ulaşımda yaşanan sıkıntılar (%94) ve yüksek konut/kira fiyatları (%98) yer aldı.
