Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Eskişehir Şubesi tarafından köy enstitülerinin 85’inci kuruluş yıldönümü nedeniyle Vilayet Meydanı’nda bulunan Atatürk Anıtı önünde tören düzenlendi. Törene CHP Eskişehir İl Başkanı Talat Yalaz da katıldı. Saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başlayan törenin ardından Atatürk Anıtı’na çelenk sunuldu. Törende konuşan Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Eskişehir Şubesi Onursal Başkanı İlyas Küçükcan, “Ne var ki bu özel günü gönlümüz kırık, içimiz buruk duygularla kutluyoruz. Çünkü Köy Enstitüleri kavramının söz konusu olduğu ortamlarda barış, özgürlük ve çağdaşlık solunur. Neylersiniz ki bugün o noktanın oldukça uzağındayız. Ama inanıyorum ki yurdum insanı bu boşluğu önsezisi, sağduyusu ve direnciyle kapatacaktır. Yeter ki bu bilincin dayanışması içinde olunsun” dedi.
“Köy enstitüleri halkla bütünleşmiş imece alanlarıydı”
İlyas Küçükcan konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
“Bilindiği gibi Köy Enstitüleri, köy çocuklarının ilkokul sonrası laik, bilimsel, demokratik yöntemlerde ve beş yıl süreyle öğrenim gördüğü eğitim kurumlarıydı. İkinci Dünya Savaşı'nın her yeri yakıp yıktığı yokluklar ortamında dengeli bir dağılımla yurdumuzun 21 yerinde halkla bütünleşmiş imece alanlarıydı. Köy Enstitüleri, toplumun eğitim, sağlık, barınma, beslenme ve üretim ilişkileri gibi çok yönlü gereksinimlerinden doğduğu için çok işlevsel olmuş, kalıcı hizmetlerini gerçekleştirmiştir. O nedenle kapatılışlarından 71 yıl geçtiği halde hala özlemle anılan kurumlar durumundadır. Köy Enstitülerinin yeniden açılışına bu gereksinimler ve ortamı açısından bakılmalıdır.
“Köy Enstitüleri uygulamasında Eskişehir'in barışçıl bir konumu var”
Köy enstitüleri uygulamasında Eskişehir'in barışçıl bir konumu vardır. Büyük köy eğitim projesinin öncüleri olan ilk eğitmen kursu, ilk köy öğretmen okulu ve ilk köy enstitüsü Eskişehir'in Mahmudiye ve Hamidiye köylerinde hayata geçmiştir. Bu tercih çok başarılı sonuçlar getirmiştir. Kurucu İsmail Hakkı Tonguç bu yörenin coğrafi konum, doğal özellikler ve toplumsal yapısı açısından elverişli koşullar içerdiğini çok önceden görmüş ve bu konuda ısrarcı olmuştur. İyi ki öyle yapmış, ilklerin başarısı projesinin yaygınlaştırılmasını kolaylaştırmış; Çifteler Köy Enstitüsünü de uygulama açısından da fideliği durumuna getirmiştir. Çifteler Köy Enstitüsü 1300 civarında genç öğretmeniyle; yaklaşık 800 kadar eğitmeni ve 200 civarında sağlık memuruyla Eskişehir, Afyon ve Kütahya çevresinde unutulmaz hizmetlerin imzacısı olmuştur.”
