Beş Bacalı Kilim’in tasavvuftaki beş merhaleyi anlattığı insan ruhundaki arınmayı gösterdiği söylenmektedir. Renkler olgunlaşmış, ulvi bir uyum sağlamıştır. Çok ince bir işçilik hakimdir. Bu kilimin Sivrihisar Kalesine atfedilen bir hikayesi vardır. Rivayete göre, Sivrihisar Kalesi kuşatılmış, günlerce işgal altında kalmıştır. Türk subayları tarafından kaleyi işgalden kurtarmak amacıyla bir Türk kızının içeriden bilgi verebilmesi için planlı olarak düşmana esir düşmesine karar verilir. Kıza belli simge ve işaretler öğretilir. Her simge ve işarete anlamlar verilmiş ve bunlarla kalenin planını bir kilime dokuması istenmiştir.
Bu dokunan kilimlerden biri nasılsa kale dışına çıkacak ve Türkler bunu ele geçireceklerdir. Böylece kilimin desenlerinden nerede oklu, nerede atlı askerlerin bulunduğu öğrenilecek, bu plana göre strateji geliştirilecektir.
Kaleye giren kız, orada dolaşma özgürlüğü elde eder. Kilim dokuyabileceğini söyler. Gerekli malzemenin temin edilmesinden sonra, kalede gördüklerini, kalenin stratejik yerlerini, simge ve işaretlerle anlatan desenleri kale planına göre yerleştirip kilime dokur.
Genç kız dokuduğu kilimlerden birini kaleden aşağıya atar, kilim Türk askerlerinin eline geçer. Kilim üzerine işlenmiş şifreleri çözen Türk komutanlar Sivrihisar Kalesi’ni yeniden kuşatırlar ve uzun zaman uğraşıp alamadıkları kale ‘beş bacalı kilim’ sayesinde fethedilir.
Beş Bacalı Kilim üzerinde yer alan motiflerin, Sivrihisar Kalesi’nin surları, burçları, geçitleri ve askeri birliklerin bulunduğu yerler gibi birçok stratejik noktaları sembolize ettiği anlatılmaktadır. Bugün Sivrihisar’da halen dokunmaya devam eden ve Sivrihisar Uygulamalı Kilim Müzesi’nde sergilenen en değerli dokuma türüdür.
2020 YILINDA AÇILDI
Sivrihisar Uygulamalı Kilim Müzesi, Türk kültürü̈ ve çağdaş sanatla birleştirilen bir mimari ile yapılmıştır. Müze’nin iç ve dış cephesinde ahşap işçiliği kullanılmıştır. Sivrihisar kilimlerinden esinlenilen yanışlar (motifler), ahşaba aktarılarak Müze’nin dış cephesine uygulanmıştır. 600 metrekarelik alana kurulan iki katlı müze içerisinde dokuma ve satış alanı, 2 sergi salonu ve 42 sergi alanı bulunmaktadır. Kilimler hava almayacak şekilde tasarlanan camlı dolaplar içerisinde yalıtılmış olup, tüm alan için iklimlendirme sistemi kullanılmıştır. Bir yılı aşkın süre Sivrihisar ve Eskişehir’in diğer yörelerinde yapılan saha çalışmaları ardından oluşturulan envanter, Müze’de yer almıştır.
Asırlık kilimlerin yer aldığı Sivrihisar Uygulamalı Kilim Müzesi 2020 yılında ziyarete açıldı. Müze, pazartesi günü hariç her gün 10.00 – 18.00 arası gezilebilir.
