‘Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi’ olarak duyurulan TOKİ evleri, asgari ücretle geçim mücadelesi veren kesimin bütçesini aştı. Ev fiyatlarını ve aylık ödemeleri yüksek bulan vatandaşlar, sabit ödemenin olmamasını eleştirirken, ‘asgari ücretliye uygun değil’ dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi’ olarak duyurduğu TOKİ sosyal konutlarının detayları netleştikçe maliyet yükünün de ağırlığı ortaya çıkıyor. Bin 800’ü merkezde toplam 2 bin 499 konutun yapılacağı Eskişehir’de brüt 75 metrekare 2+1 konutun fiyatı 643 bin liradan, aylık ödemesi ise 2 bin 411 liradan başlıyor. Brüt 105 metrekare 3+1 dairelerde fiyat 900 bin lira olurken, aylık ödenmesi ise 3 bin 375 lira. Hane halkı gelir toplamı üst sınırının 16 bin lira olarak belirlendiği 240 ay geri ödemeli evlerin aylık taksitlerinin memur maaşlarına 6 ayda bir yapılan zamlarla artacak olması TOKİ projesinin vatandaş nezdinde cazibesini azalttı.

Eskişehir Emlak Komisyoncuları Odası Başkan Yardımcısı Mehmet Celep, eskisehir.net’e yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından tanıtımı yapılan TOKİ sosyal konut projesinin Eskişehir ayağının konut sahibi olmayanlara bir faydası olacağını ancak burada bölgesel katkının düşünülebileceğini söyledi.

Kent merkezi genelinde adeta müteahhitlerin ev yapabilecekleri bir yer kalmadığını vurgulayan Celep, “Çalışma yapılıp yeni bölgeler imara açılırsa arazi konut fiyatları bir miktar düşecektir. Arz-talep konusu. TOKİ konutları Odunpazarı bölgesinde olduğu için burada bir miktar fiyatlar düşecektir ancak Tepebaşı bölgesinde bir düşüş beklemiyorum” ifadesini kullandı.

eskisehir.net’e konuşan vatandaşlar ise açıklanan fiyatları yüksek bulurken, sabit bir ödemenin olmamasını eleştirdi. Asgari ücretlinin bu düzeydeki aylık taksitleri karşılayamayacağını söyleyen Eskişehirliler, üstelik 6 ayda bir zamlanan aylık ödemelerin her geçen gün artan hayat pahalılığında karşılanabilmesinin mümkün görünmediğini belirttiler.

Kimse ümitlenmesin, değmez

42 yaşındaki Şenol Taşdemir, “Niyet olarak iyi ama detaylara girdiğimiz de aslında pek faydalı olmadığını, zaman içinde ödenecek miktarın sürekli artacağını görüyoruz. Bunun da topluma bir kazancı olmayacaktır. Ben hak sahibi olabilirim, araştırma da yaptım. Yüzde 10 kadar peşinat isteniyor, 6 ayda bir memur zammına göre aratacak. Bu yıl yüzde 35’leri buldu memur zammı. Birkaç yıl içinde aylık ödenecek tutarın 10 bin liraya kadar çıkması demek oluyor. İnsanlar bu şartlarda sonunu getiremeyecektir. Kimse ümitlenmesin. Bence başvuru yapmaya gerek yok, değmez yani. Başvuru yapmayı düşünmüyorum” yorumunu yaptı.

Şartlar orta sınıfın üzerini işaret ediyor

İlhan Aydın da “Bu yapılan işlemler güzel işlemler ama hitap ettiği kesim genelde düşük veya alt/orta düzeydeki insanlar için değil. Buradaki vade süresi ve peşinatlarıyla aylık ödemelere bakılırsa orta sınıfının üzerindeki kişilere hitap eden bir proje. Maaşsızların, çalışamayanların ya da asgari ücretlinin böyle bir şeye nasıl sahip olacağını düşünemiyorum, akıl da erdiremiyorum. Buna sahip olacak kişinin en az net 15 bin lira maaş alıyor olması lazım. Evler yapılıncaya kadar iki yıl geçecek. Bu süre içinde insanlar ihtiyaçlarını nasıl karşılayacak? Devletin çabaları güzel ama bunlar tabana yayılırsa ve faydalanılırsa bir amca ulaşmış olur. Asgari ücretlinin aldığı maaş belli, kirasını, faturalarını ödediğinde bir de aylık ödemesi gereken bir kira daha olacak. Devletin bundan ufak tefek kazancı olabilir ama rant olarak aşırı bir bankacılık sektörü ya da tüccar zihniyetiyle hareket edilmemesi gerekir” değerlendirmesinde bulundu.

Ödemeler çok yüksek

46 yaşındaki Zeliha Danışman ise “İmkanı olan kişilerin bundan faydalanması gerektiğini düşünüyorum. Ancak aylık ödemeler çok yüksek. Asgari ücretli için çok pahalı. Asgari ücret alıyorsam, kira ödeyeceğim bir de bunu ödemem gerekiyor çok zor. Şartlar uygun değil, iki kişi çalışmamız lazım. Tek kişi çalışan aileye çok büyük bir sorun olur” ifadelerini kullandı.

Sabit bir ödeme yok

Projenin uygulanmasında yanlışlıkların olduğunu söyleyen Erdal Öksüz, “Bugün sosyal medyada gördüm. 55 bin kişinin TOKİ’yle mahkemelik durumu var. Asgari ücretin 5 bin 500 olduğu bin ülkede 2 bin 800-3 bin liralarda aidatlara ev sahibi olmaları bana mantıksız geliyor. Zaten her şeyi belirlemişler. Hane halkının gelirinin 16 bin lirayı geçmemesi gerekiyor. Eşler çalışır, durumları iyidir başvurabilirler. Yılda iki kez zam gelecek, onların belirttikleri rakamlarla 650 bin lira bittiği zaman belki de 1 milyonu bulacak. Suriyelilere bedava ev yaptıklarında kimse ses çıkarmadı. Niye TOKİ ev yapıp, uygun fiyatlarla kiraya vermiyor onlara? Bu da bir soru. Bakıldığı zaman sosyal anlamda iyi bir proje. İçerikte gelecekte daha farklı bir iç dinamikler gerçekleşecek gibi duruyor. 55 bin kişi durup dururken davalık olmadı. Şu anda insanlar sabit bir ödeme yapmayacaklar. Aidatlar zamlara göre artacak. Çevre ve Şehircilik Bakanı Kurum, ‘Asgari ücretli neden alamasın? Kirasını da öder, aidatını da öder biraz mesai yapar’ demiş. Ne kadar zeki insanlar. Başkalarında akıl ve mantık yok zaten. Bir tek onlar üretiyor projeyi ama sonunda ellerinde patlayacak bence” dedi.