Konut arzındaki yetersizlik, enflasyon ve döviz kurlarındaki artış ile buna bağlı yükselen kiralara karşı kendince önlem almaya çalışan kiracılar, çareyi mahallelerini terk etmekte buluyor. Yaşanan hayat pahalılığını gerekçe gösteren ev sahipleri yüksek oranda artış yapınca, kiracılar daha uygun ev bulabilecekleri semtlere göç etmeye başladı.

Son zamanlarda kiraların ikiye üçe katlanması, vatandaşları farklı çarelere yönlendirdi. Daha az kira verebilmek için Eskişehirlilerin yaşadıkları mahalleleri terk ettikleri ve daha uygun fiyatlı semtlere yöneldikleri öne sürülüyor. Yaşananlar akla “kira göçü” kavramını getirirken, devlet tarafından da farklı çareler aranıyor.

Konuyu eskisehir.net’e değerlendiren Eskişehir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Gazi Çelik, kira artışlarının sebebini “pandemide inşaatların durması, esnek çalışma uygulaması, eski öğrencilerin üzerine gelen yeni öğrenciler ve göçmenler” olarak açıkladı.

‘Gördüğümüz bir göç yok’

Çelik, “Bazı semtlerde fiyatlar yükseldiğinden dolayı bütçesi kaldırmayan insanlar daha uygun mahalleleri tercih edebilirler. Bu da bu zamanda gayet normal… Eskişehir özelinde bu yoğun olarak yaşanıyor diyemeyiz” dedi.

‘Yakın bir zamanda devreye girecektir’

Çelik, son dönemde artan ve adliye koridorlarına taşınan kiracı-ev sahibi anlaşmazlıklarının çözümü için Adalet Bakanlığının ara bulucu uygulaması getireceği yönündeki haberlere ilişkin ise şunları kaydetti:

“Kiracı-ev sahibi ilişkileri Borçlar Kanunu’na göre düzenlenir. Devletimiz birkaç ay önce yıllık en fazla yüzde 25 artış gibi bir önlem aldı. Tabi kiracılar da tedirginlik yaşadılar. Ev sahipleri de piyasanın yüksek olduğunu gördüğünden dolayı yüzde 25’i kabul etmeyenler oluyor. Aralarında bir sıkıntı yaşanabiliyor. Bize de sık sık soruyorlar. Ara buluculuk sistemi henüz devreye girmedi ama çok yakın bir zamanda girecektir diye düşünüyorum. Ev sahibi ve kiracı arasındaki problemleri mahkemeye taşınmadan düzeltmek amacıyla düzenlenmiş bir yönetmelik.”

Çare ara bulucularda değil ev sahiplerinde

Kira göçünü eskisehir.net’e değerlendiren pek çok Eskişehirli, mahalleler arası “göç” olduğunu ve insanların kira fiyatlarından dolayı semt değiştirmeye mecbur kaldığını belirtti. “Zorunlu ara buluculuk” sistemi hakkında da görüşlerini dile getiren vatandaşlar, çarenin ara bulucularda değil ev sahiplerinde aranması gerektiğini öne sürdü.

‘Yakınlarımız sessiz semtlere gidiyor’

Başka mahallelere taşınan insanların haklı olduğunu söyleyen 19 yaşındaki Meral Aydoğdu, “Kiralar şu anda 2 bin liradan aşağı değil. Tüm yakınlarımızın durumu neredeyse böyle. Genelde sessiz semtlere gitmeye başladılar. Bence de önce ara bulucuya gidilmesi lazım çünkü her türlü ev sahibi davayı alır. Sonuçta parası var. Ne diyeyim ki? İyi bir şey ama… Önce ara bulucuya gidip kendi aralarında anlaşmaları lazım… Sonraki aşamada bir üst seviyeye taşıyabilirler” yorumunu yaptı.

‘Ev sahipleri fırsatçı’

Ev sahiplerinin ‘fırsatçılık’ yaptığını öne süren 55 yaşındaki Feridun Yamaç ise “Devletin vermiş olduğu zam hakkını ev sahiplerinin çoğu uygulamıyor. Bin 500 liralık eve 2 bin 500 lira istiyorlar. Asgari ücretle çalışan bir vatandaş 2 bin 500 lira kirayı ödeyebilir mi? Ödeyemez… Ne yapıyor? Kendi bütçesine uygun mahallelere gidiyorlar. Ben de zorlanıyorum. Ev fiyatları da yüksek. 500 bin liralık eve 1 buçuk, 2 milyon lira istiyorlar. Şu zamanda asgari ücretle çalışan bir insan ev almayı rüyasında bile göremez” ifadelerini kullandı.

‘Uzlaşma falan olmaz’

Yamaç, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Uzlaşma falan olmaz… Ben mesela 400 liraya oturuyordum, ev sahibi 750 lira yaptı. Neredeyse yüzde 70-80’e denk geliyor. Adam ‘çık kardeşim’ diyor. Niye? ‘Bin 500 liraya Afganlara, Suriyelilere veririm’ diyor. Yabancılar yüzünden kiralar arttı. Devletten 10 kişi maaş alıyorlar, bir evde 10 kişi oturuyorlar. 500 lira devletten yardım alsalar 5 bin lira para alıyorlar. Ben çalışarak bu parayı kazanamıyorum.”

‘Kiralar sınırlandırılmalı’

İzmir’den Eskişehir’e öğrenci olarak geldiğini ve ev bulmakta zorlandığını belirten 18 yaşındaki Dilara Naz Şenel, “Çok zor, kiralar çok artmış. Her yer tutulmuş; kötü olan yerler bile… Çok büyük bir sıkıntı var şu anda Eskişehir’de. Kiminle konuşsak aynı şeylerden bahsediyor. Tabii ki insanlar eski mahallelerine ya da daha kötü yerlere taşınıyordur. Ara bulucunun belki bir yardımı olabilir ama bunun tüm sorunları çözeceğini düşünmüyorum. Ceza kesilmesini sağlayan, üst limit tanıyan bir yasa olsa ev sahiplerinin daha tedbirli olacağını düşünüyorum. Kiraların sınırlandırılması gerek” değerlendirmesini yaptı.

‘Bu kendini bilmezlik’

Yurt dışında yaşayan 39 yaşındaki Fatih Çapan da mahalle değiştiren vatandaşları haklı bulduğunu dile getirerek, “Kiralar gerçekten çok yüksek. Bu durumda yapılacak bir şey yok. Devlet kirayı yüzde 25’lik artırma hakkı açıkladı ama ev sahipleri bunu dinlemiyor. Biz de ev sahibiyiz, benim de kiracım var ama ben yüzde 25 artırdım. Oturan da insan evladı biz de insan evladıyız. Bu ‘kendini bilmezlik’ gibi bir şey bana göre… Ara bulucuya taşınmasına bile gerek yok; devletin açıkladığı yüzde 25’lik artırma hakkı var. Kiracıyla konuşup uzlaşmak gerektiğini düşünüyorum. Bence ara bulucuya gerek yok, sonuçta insan evladıyız. İki tarafın da güzel bir şekilde oturup konuşması lazım…” dedi.

‘Ev sahibim beni darbetti’

Ev sahibinin kendisini evden çıkartabilmek için darbettiğini ifade eden 49 yaşındaki Asiye Arslan, “Eşyalarımı alıp dışarıya attı. Eşimi kaybettim kalp krizinden, kiramı günü gününe yatırıyordum. ‘Evden çıkacaksın. Ben evlenip yerleşeceğim’ dedi. Beni oğlumla dışarıya attı. Ben bundan şikayetçiyim. Kızımın yanına yerleşmek zorunda kaldım. Onun yüzünden eşyalarımı ikinci el olarak satmak zorunda kaldım. Ev bulamadım. Kiralar 5 bin lira, 4 bin lira, 3 bin lira… Emlakçılar komisyon alıyor, ev sahipleri de istiyor. Elektrik, suyu ne yapacaksın? Ne yiyip içeceksin? Ben Tayyip Erdoğan’dan bunu bekliyorum. Ben bir AK Parti’li olarak bunu Cumhurbaşkanından bekliyorum. Devletten yardım istiyorum, bu kiralar düşsün… Garibanlar dışarda kalıyor” ifadelerini kullandı.