Yaşanan ekonomik krize bağlı olarak artan hayat pahalılığından nasibini alan kira ve ev fiyatları, konut krizinin önünü açtı. Krizin çözümü için “arsa üretimini” işaret eden kooperatif uzmanı Vedat Çeliker, Eskişehir’de arsa üretilememesinin sebebini 1/25.000’lik planın olmamasına bağladı.

Yüksek enflasyona bağlı olarak malzeme giderlerinin artması ve pek çok kaleme gelen zamlar, kira ve konut fiyatlarını da etkiledi. İkiye, üçe katlanan kira ve ev fiyatları, ülke gündeminde “konut krizi” kavramının yer edinmesine neden oldu.

Kooperatif uzmanı Vedat Çeliker, krizin çözümü için mevcut arazilerin altyapılarının tamamlanarak yeni arsalar üretilmesi gerektiğini söyledi. Buralara inşa edilecek binaların krizin çözümünde kritik rol oynayacağını dile getiren Çeliker, TOKİ tarafından hayata geçirilen sosyal konut projesi kapsamında satılacak arazilerin “arsa” niteliği taşımadığını ifade etti.

“Konut sorunun sebebi arsa olmaması”

eskisehir.net’e değerlendirmede bulunan Çeliker, konut sorunun sebebinin arsa olmaması olduğunu belirterek, “Arsa olmamasının 2 sebebi vardır. Birincisi, kentsel dönüşümle eski binaların yıkılarak yerine yenilerinin yapılması mantığıdır. İkincisi ise arsa maliyetlerinin yükselmesidir. Çünkü mevcut durumda çok başlı bir sistem var. Büyükşehir yasasıyla ortaya konulan bir büyükşehir yetkiler sistemi var. Elektrik ve doğalgaz dağıtım kurumlarının özelleşmesiyle ortaya çok başlı bir sistem çıktı. Bu çok başlı sistemle de altyapısı bitirtilmiş arsa üretimini sağlamanız mümkün gözükmüyor” diye konuştu.

“TOKİ, arsa üretmek için kuruldu”

Çeliker, TOKİ’nin ortaya koyduğu sosyal konut projesinde de arsa konusunun gündemde olduğunu ifade ederek, “Şu anda üretilmiş arsa yok… Altyapısı, imar planı hazırlanmış arsanız yok… TOKİ, ilk kurulduğu zaman arsa üretmek için ortaya çıkmış bir kuruluştu. TOKİ, yıllar boyunca elindeki arsaları kullandı, daire yaptı fakat yeni arsa üretmedi. Şu anda Türkiye’nin her yerinde arsa üretiminin sağlanması gerekiyor” bilgisini verdi.

“Hisseli tapuyla yürümek çok zor”

Sosyal konut projesinin incelendiğinde ortaya 2 belirsizlik çıktığını dile getiren Çeliker, “Birincisi, belirtilen yerlerdeki araziler ham arazi, arsa değil… Araziyi arsaya çevirmeniz için altyapısını oluşturmanız lazım. İmar pozisyonunu, imar yetkileriyle birlikte sağlamanız lazım. Ayrıca bu projede hisseli tapu söz konusu. Tapu kadastro kanunumuzda ve tapu sisteminde hisseli tapuyla yürümek çok zor çünkü bütün hissedarların onayını almanız lazım. Diyelim ki, TOKİ vasıtasıyla 6 hissedarın olduğu bir arsa aldınız. 6 kişinin birden aynı anda hareket etmesi lazım” değerlendirmesinde bulundu.

“Proje tam oturtulmuş değil”

Çeliker, “Caydığınız zaman otomatikman ne çıkacak karşınıza? İnşaatın durması… Ya da inşaatın başlangıcında siz imza vermediğiniz için biz inşaata başlayamayacağız. Bu nedenle de projede belirtilmiş olan 2 yılda inşaat yapma taahhüttü gecikmiş olacak. 2 yıldan sonra TOKİ’nin gerekirse sözleşmeyi feshedip arsaları sizden geri alması gibi bir sonuçla karşı karşıya kalıyorsunuz. Yasal sıkıntılar da var. Proje daha imalat konusunda, belediyeler konusunda ve imar planı konusunda tam oturtulmuş değil” dedi.

“Arsa üretilmeme sıkıntısının temelinde...”

Eskişehir’de arsa üretilmesi gerektiğini savunan Çeliker, “Eskişehir’deki arsa üretilmeme sıkıntısının temelinde 1/25.000’lik planın onaylanmamış olması yatıyor. 1/25.000’lik plan dediğimiz şey ana plandır. Şehrin tamamını planlayan ve imar durumunu belirleyen ana plandır. Eskişehir’in 1/25.000’lik planı geçmiş dönemlerde yapıldı fakat mahkeme durumlarından dolayı bir türlü onaylanmadı. Hala da onaylanmamış durumda. Bu nedenle biz plan değişiklikleriyle, küçük adımlarla yürümeye çalışıyoruz. Bu da çoğu zaman sıkıntı yaratıyor. Hem bakanlık hem de belediyeler açısından sıkıntı yaşanıyor. Bu nedenle 1/25.000’lik planın bir an önce onaylanması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

“Ev fiyatları 2 milyon lira bandına geldi”

Çeliker, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Geçmiş dönemde Yılmaz Büyükerşen ‘Taşlık bölgesinde yeni bir akıllı şehir kurulacak’ diye bir konu gündeme getirmişti. Gündeme getiriliyor fakat bu çok başlı bir konu… Altyapısıyla, imar durumuyla ve kamulaştırmasıyla yasal eksikliklerinin tamamlanması gereken bir konu arsa üretimi… Ekim 2022’deyiz, böyle bir üretim söz konusu değil. Sonuç olarak Eskişehir’de konut sorunu yaşanıyor. Kiralar Emek’ten tutun Erenköy’e kadar 3 bin 500, 4 bin liradan başlıyor. Ev fiyatları 2 milyon lira bandına gelmiş durumda. Biraz daha üst seviye evlerin fiyatları 4 milyon lira… “