Ticarethanelerde doğalgaza yüzde 50, elektriğe ise yüzde 30 olarak yapılan artış sonrası esnafın eline zamlı faturalar ulaştı. Hemen hemen bir yılda iki katına çıkan faturalar karşısında çare arayan esnaf, kış aylarında daha da artacak maliyetin altından nasıl kalkacağını düşünüyor.

Ticarethanelerde doğalgaza gelen yüzde 50, elektriğe ise yüzde 30 zam sonrası yeni faturalar can sıktı. Ödenecek tutarlar bir anda ikiye üçe katlanınca esnaf, faturaların hızına yetişemedi. Küçük esnaf daha çok devlet desteği beklerken, ‘fatura çıkmazı’ kara kışın habercisi oldu.

Zamlı faturalarını eskisehir.net’e değerlendiren küçük esnaf, bir yılda ikiye katlanan faturalar nedeniyle zor duruma düştü. Vatandaşın alım gücünün düşmesi nedeniyle işlerin durgun olduğunu belirten esnaf, giderlerini nasıl karşılayacağını şaşırdı.

Esnafın hali ‘bitik’

Sattığı çaylarla geçimini sağlayan, faturalarını ödeyen 72 yaşındaki Ömer Akyüz, “Esnafın hali malum. Ülkemizdeki ekonomik kriz nedeniyle esnafın hali bitik. Akşama kadar kirayı, faturaları toplayabilen esnaf evine mutlu gidiyor. İki aylık faturam geldi, 2.500 lira. Bu parayı benim toplayabilmem 2,5 ayımı alır. Esnaf kendini nasıl toplayacak? Yetkililer ne yapar ne eder bilemiyoruz. Bir çözüm bulunması lazım. Zamlardan önce faturam 680-700 lira geliyordu. Onu da rahatlıkla karşılıyorduk. Şimdi çaya, şekere zam geldi. Zam gelmeyen hiçbir şey yok, paranın da değeri kalmadı. 100 lirayla dışarı bile çıkılmıyor artık. Belki kısıtlarsınız kendinizi, yemek istediklerinizi yemezsiniz… Ekmek, peynirle karnınızı doyurursunuz” dedi.

Akyüz, konuşmasını şöyle sürdürdü:

Günde 70 bardak çayı zor satıyorum

“Kendi ürünlerinize de zam yapmak mecburiyetindesiniz. Çay ve şekere zam geldi. Elektriğe, doğalgaza da geldi. Bizim de zam yapmamamız mümkün değil. Eskiden 150-200 bardak çay satıyordum. Şimdi 70-80 tane zor satıyorum. Ben bu çayı 20 liraya da versem giderlerimi karşılayamıyorum. Eleman da çalıştıramıyorum, eşimle çalışıyoruz. Benim dükkanda doğalgaz yok. Ama bütün işim elektrikle. Isınmam bile elektrikle. Hepsi birbirine bağlı olan tüketim ürünleri. Allah milletin yardımcısı olsun. Eskiden insanlar ailece gelip oturabiliyordu. Şimdi çaya 3-4 lira dediğimiz zaman içemiyor. Bugün büyük mekanlarda çay 10 liraya satılıyor. Ama biz burada 3 liraya çay satamıyoruz. Böyle de bir durum var. Tabi o mekanlarından kendi giderleri var, bizden çok daha farklıdır. Doğaldır onun da 7-8 liralara çay satması. Sonuçta esnafın durumu bu, zor…”

Devlet bir çaresini bulsun artık

Terzi Kazım Çıngırer de “Faturamız biraz yüklü geldi. Diğer aylara bakarsak oldukça kabarık, yüzde 100 desek yeridir. Önceden geliyordu 200 lira şimdi geliyor 400 lira. Bu da bütçemizi sarsıyor. Elektrik faturam 350-400 lira civarında geldi. Bu kadar gelmiyordu. Artık ütüyü az açıyoruz, makineyi az kullanıyoruz. Mecbur kullanacağız, kullanmadan da olmuyor. Bu devlet bunun bir çaresini bulması lazım. İş yapamıyorum dersem yalan olur ama iş sadece faturayla bitmiyor ki. Keşke öyle olsa ama kira da var. Diğer esnafı da düşünmek lazım. Onlar nasıl kim bilir? Devletin özellikle küçük esnafa yardımcı olması gerekir. Zamdan önce faturam 120-140 lira civarında geliyordu” yorumunu yaptı.

Elektrik faturamız önce 13 bin sonra 16 bin şimdi ise 21 bin liraya çıktı

Lokanta sahibi Hasan Üner ise elektrik faturasının 21 bin lira geldiğini söyleyerek, “Zamlı faturamız geldi. Her ay zamlı geliyor bu faturalar. Elektrik faturamız 21 bin lira geldi. 13 bin liraydı, 16 bine çıktı şimdi ise 21 bin lira. Esnaf zaten kan ağlıyor. Kış aylarına giriyoruz, herkesin hali perişan. Kara kara kışı nasıl geçireceğimizi düşünüyoruz, işler zaten durgun. Zamlar sadece elektrik ve doğalgazla kalmıyor ki, gıdaya zam geliyor. Biz bunların önüne geçemiyoruz, geçinemiyoruz da. Kısa ve net kimse geçinemiyor. Biz faturayı ödeyecek kadar kazanırız ama bizi zor duruma sokuyor. Çalışanı da işvereni de zora sokuyor. Eskiden böyle bir şey yoktu yani. Yılbaşından yılbaşına zam gelirdi. Şimdi yatıyoruz zam kalkıyoruz zam. Günübirlik yaşıyoruz zaten. Bugün çalışırsak yeriz, yarın çalışmazsak açız. Biz ürünlerimize yüzde 100 zam yapamıyoruz. Ben büyük zamlar yapsam, vatandaş yiyemeyecek. Vatandaş vitrinden bakıp geçiyor. İçli köfte 10 lira diyoruz, geçip gidiyor. Vatandaş simidi zor yiyor. Bunların da önüne geçilemeyecek, sadece konuşuyoruz. Allah herkesin yardımcısı olsun” değerlendirmesinde bulundu.

900 liradan 1.500’lere

Çibörek esnafı 52 yaşındaki Sebahattin Temel de “Elektrik faturamız 900 liralardan 1.500 liraya çıktı. Kısıtlamalar yapmaya çalışıyoruz. Az kullandığımız dolapları hiç kullanmıyoruz artık. İşimiz elektrikle yapacak bir şey yok. Mecbur ödeyeceğiz…” dedi.

Köklü bir esnaf olarak bu işin altından kalkamıyoruz

Lokanta işleterek geçimini sağlayan 68 yaşındaki Celil Kök ise “Faturalar hemen hemen yüzde 100 katlandı. Köklü bir esnaf olarak bu işin altından kalkamıyoruz. Elektriğim 1.500 lira, doğalgaz ise 2.000 bin lira geldi. Daha önce bunların yarısı geliyordu. Tasarruf yapacak bir şeyimiz yok, neticede lokantayız. Ateş yakıyoruz, doğalgazı kısma gibi bir şansımız yok. Gelen faturalara boyun eğiyoruz. 750 lira gelen elektrik 1.400 lira, 1.100 lira gelen doğalgaz 2.000 bin lira geldi. Bir anda iki katına çıktı. İşin sonu nereye gidiyor bilmiyoruz. 84 yıllık bir esnafım altından kalkamıyorsam, yeni esnaf hiç kalkamayacaktır” diye konuştu.