İşçi ve işveren ilişkilerini düzenleyen İş Kanunu, tarafların ahlâk ve iyi niyet kurallarına uygun davranmalarını zorunlu kılıyor.
Bu kurallara aykırı bir davranışla karşılaşılması durumunda ise taraflardan biri, iş sözleşmesini derhal feshetme hakkına sahip oluyor. Ancak bu hakkın geçerli bir şekilde kullanılabilmesi için belirlenen süre kurallarına dikkat edilmesi gerekiyor.
İŞÇİLERİN ÜCRET SORUNU
İş Kanunu'nun 24. maddesi işçiler için, 25. maddesi ise işverenler için haklı fesih nedenlerini düzenliyor. Tarafların, ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranışla karşılaştıklarında derhal fesih hakkını kullanabilmeleri için 6 iş günü içinde harekete geçmeleri gerekiyor.
Haklı nedenle fesih hakkı, olayın ya da ihlalin öğrenildiği günden itibaren başlıyor ve 6 iş günü içinde kullanılması gerekiyor.
Bu sürenin aşılması halinde, fesih hakkı kaybediliyor. Ayrıca her durumda olayın gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde fesih hakkının kullanılmaması halinde de bu hak düşüyor.
Örneğin, bir işyerinde hırsızlık yaptığı tespit edilen bir çalışan hakkında işveren, bu olayı öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde fesih işlemi başlatmazsa, sonrasında işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğabiliyor.
İşçiler açısından bazı durumlar, sürekli haklı fesih sebebi sayılıyor. Özellikle ücretin ödenmemesi veya eksik ödenmesi gibi durumlarda işçi, 6 iş günü şartı olmaksızın istediği zaman iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Ancak ücretin ödenmesi sonrasında bu hak sona eriyor.
Bununla birlikte, iş yerinin değiştirilmesi gibi durumlarda, işçinin sözleşmesini feshetme hakkını kullanabilmesi için yine 6 iş günü kuralına uyulması gerekiyor.
İşçinin sağlık raporu alarak izinli olduğu dönemlerde bile 6 iş günü süresi işlemeye devam ediyor. Yani raporlu olunan sürede dahi, haklı fesih hakkının kullanılması için belirlenen süre içinde işlem yapılması gerekiyor.
Haklı nedenle fesih hakkının zamanında kullanılmaması halinde, iş sözleşmesi feshedilse bile bazı haklar kaybedilebiliyor. İşçi, 6 iş günü içinde harekete geçmezse fesih sonrası kıdem tazminatını alamayabilir ve işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
Aynı şekilde işveren de haklı nedenle feshi zamanında gerçekleştirmezse, işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğuyor. Ayrıca, işveren bir suistimali öğrendikten sonra yalnızca uyarı ya da disiplin cezası verir ve iş sözleşmesini hemen feshetmezse, ilerleyen süreçte aynı olay nedeniyle işçiyi işten çıkaramaz.
İşçi ve işverenler açısından haklı nedenle fesih sürecinde en kritik unsur, 6 iş günü içinde harekete geçilmesidir. Sürenin aşılması durumunda, hak kayıpları yaşanabiliyor.
