Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Eskişehir İl Koordinasyon Kurulu (İKK) tarafından Erzincan İliç’teki altın madeninde yaşanan facia ile ilgili basın açıklaması yapıldı. Açıklamada konuşan TMMOB Eskişehir İKK Sekreteri Yahya kaya, “Erzincan İliç altın madeni derhal kapatılmalıdır! Sömürge madenciliği ile yalnızca doğamız ve kaynaklarımız değil, yaşamlarımız da katlediliyor” dedi.
“LİÇ SAHASINDA YAŞANABİLECEK KAYMA VURGULANMIŞ OLMASINA KARŞIN; UYARILAR DİKKATE ALINMAMIŞ”
Yahya Kaya açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Faaliyete girdiği 2008 yılından itibaren birbiri ardına ortaya çıkan çevresel felaketlerle sıklıkla gündeme gelen, Anagold Madencilik tarafından işletilen Erzincan Çöpler Kompleks Maden İşletmesinde gerçekleştirilen sömürge madenciliği ile yalnızca doğamız ve kaynaklarımız değil, yaşamlarımız da katlediliyor. Faaliyete girdiği yıldan bugüne, mevzuat dolanılarak parça parça hazırlanan projelerle devasa nitelik kazanan Maden İşletmesinin yarattığı tahribat ve oluşturduğu tehlike TMMOB tarafından daha önce de pek çok kez kamuoyuna açıklanmış, davalarda sunulan teknik raporlarla da ortaya konmuştur. Liç sahasında yaşanabilecek kayma defaatle vurgulanmış olmasına karşın; uyarılar dikkate alınmamış, göz ardı edilmiş, bugün yaşanan felakete yol açılmıştır.9 işçiden haber alınamamaktadır.
BÖLGENİN DEPREMSELLİK VE HEYELAN AÇISINDAN TEHLİKELERİ MEVCUT
Süreci ana hatlarıyla ifade etmek gerekirse; 2021 yılında Çöpler Kompleks Madeni’nde kapasite artışı ve ek tesisler yapılmasına yönelik projeye verilen “ÇED Olumlu” kararının iptali istemiyle TMMOB tarafından açılan davada; projenin çevre üzerinde yarattığı ve yaratacağı tahribat ifade edilmiş; siyanürlü altın madenciliği yönteminin barındırdığı riskler itibariyle vazgeçilmesi gereken bir yöntem olduğu, bölgenin depremsellik ve heyelan açısından tehlikeleri de ayrıntıları ile vurgulanmıştır. Tüm bunlara karşın üstelik yargılama sürerken belirtilen riskler gerçekleşmiş ve 2022 yılında siyanürlü solüsyon taşıyan borularda yırtılma neticesinde siyanürlü solüsyon sızdırmazlık alanı dışına taşarak çevresel tahribata neden olmuş olmasına rağmen, davanın reddine karar verilmiştir.
“TMMOB TARAFINDAN SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULMUŞTUR”
Karara yönelik temyiz istemi neticesinde ise yeniden bir bilirkişi heyeti belirlenerek 6 Aralık tarihinde keşif gerçekleştirilmiş olup, dosya halen bilirkişi incelemesi aşamasındadır. Kapasite artışına ilişkin ÇED Olumlu kararının iptali istemiyle açılan davanın yargılaması sürerken 21 Haziran 2022 tarihinde siyanür içerikli solüsyon taşıyan boru hattında oluşan yırtılma nedeniyle siyanürlü solüsyonun çevreye yayıldığı bölgede yaşayan halk tarafından fark edilmiş akabinde TMMOB tarafından da suç duyurusunda bulunulmuştur.
“FELAKETİN ÜZERİNDEN GEÇEN 6 GÜNÜN ARDINDAN ŞİRKETİN FAALİYETLERİNİN DURDURULMASINA KARAR VERİLDİ”
Madende yaşanan suça konu olayların ülke genelinde yaygın tepkilere yol açmasının ardından yetkililer tarafından ancak olaydan günler sonra bir açıklama yapılabilmiş; yaşanan felaketin üzerinden geçen 5 günün ardından ancak şirket hakkında para cezası uygulanmış "analiz sonuçlarına göre ise lüzum görülen alanlarda çevresel iyileştirme çalışmalarına devam edileceği" beyan edilmiştir. Ve yine ancak kamuoyunda tepkilerin büyümesi ve sürmesi ile yaşanan felaketin üzerinden geçen 6 günün ardından şirketin faaliyetlerinin durdurulmasına karar verilmiştir. Akabinde ise hiçbir şey olmamış gibi durdurma kararı kaldırılmış ve şirket faaliyetlerine devam etmiştir. Savcılık tarafından ise yalnızca Anagold Madencilik hakkında "çevrenin taksirle kirletilmesi sonucu toprakta, suda, havada kalıcı etki bırakması" suçundan soruşturma yürütülmüş ve neticesinde taksirle işlenen suç bakımından gerekli ödeme yapıldığından kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir.
TMMOB DEFALARCA UYARDI
Yaratılan tahribat ortada olmasına ve Birliğimizce defaatle uyarıda bulunulmasına rağmen faaliyetlerin durması bir yana; 2023 yılında Çöpler Kompleks Madeni Açık Ocak Genişleme projesine ilişkin olarak ÇED Gerekli Değildir kararı verilmiştir. Bu karara karşı da TMMOB tarafından dava açılmıştır.
HER TÜRLÜ CANLIYA ZARAR VERİYOR
Dava dilekçesinde bir kez daha altın madenciliğinde, liç işleminde kullanılan siyanür ve ortaya çıkacak diğer ağır metallerin çevre ve insan sağlığı için olumsuz etkiler yaratacak olası bir risk ve tehdit unsuru oluşturduğu; özellikle çok kuvvetli bir zehir olan siyanürün toprağa, suya ve havaya karıştığı zaman her türlü canlı açısından zararlı olduğu; dolayısıyla proses gereği atık barajlarına pompalanan siyanürlü atıkların, geçirimsiz olarak planlanan bu atık barajlarından oluşabilecek sızıntılar nedeniyle su kaynaklarına ve diğer kullanım alanlarına ulaşma olasılığı bulunduğu ve siyanürlü altın madeni işletilmesinde risk unsurunun ön plana çıktığı, ayrıca aynı risk sebebiyle bu bölgelerdeki flora ve faunanın da bozulma tehditi altında kaldığı bugüne değin yapılan çalışmalar, yargı kararları ve akademik raporlar ve esasında yaşanan çevre felaketleri ile kuşkuya yer bırakmayacak biçimde açıkça ortaya konduğu; yöntemin niteliği dolayısıyla; siyanür liçi yöntemi ile altın madeni işletilmesinde işletmeciye yahut denetim/izleme faaliyetlerine bağlı olarak risk olasılığının azalacağından söz etmenin olanaklı olmadığı ifade edilmiştir.
“ERZİNCAN’DAKİ RİSKLER ŞEHRİMİZDE FAALİYET GÖSTEREN ALTIN MADENCİLİĞİ İÇİN DE GEÇERLİ”
Yukarıda sıralanan durum ve riskler şehrimizde faaliyet gösteren, ÇED başvuru aşamasında bulunan, planlanan veya kapasite artırımı talebinde bulunan altın madenciliği faaliyetleri için de benzerdir ve geçerlidir. Dosyada yer alan tüm bilgi ve belgeler ve henüz 2022 yılında yaşananlar ortada olmasına karşın yürütmenin durdurulması hakkında dahi bir karar verilmemiş keşif ve bilirkişi incelemesi sonrasına bırakılmıştır. Dosyada son olarak 6 Aralık tarihinde keşif gerçekleştirilmiş olup bilirkişi incelemesi aşamasındadır.
“İŞLETME DERHAL KAPATILMADIR”
Her iki dosyada da gerek dilekçelerde gerekse de keşif esnasında bilirkişi heyetine sunulan teknik beyanlarda liç sahasında yaşanabilecek kayma defaatle TMMOB tarafından dile getirilmiştir. Fakat dikkate alınmamış faaliyetin devamına imkân sağlanmıştır. Neticesinde ise ne yazık ki ısrarla dikkat çekmeye çalışılan tehlike gerçekleşmiştir. Bu yaşananların sorumlusu, faaliyeti yürütenler, yürümesine olanak sağlayan, izin verenler, ülkemiz kaynaklarının, doğamızın bir grup yabancı sermayenin çıkarları uğruna yağmalanmasına göz yumanlardır. Bir kez daha sesleniyoruz; madenlerimiz sermaye gruplarının yağma alanı olmaktan çıkarılmalı, İliç’te yaşanan felaketin tüm sorumluları yargı karşısında hesap vermeli ve işletme derhal kapatılmadır.” MELTEM KARAKAŞ
