Bağımlılıkla mücadelede bir asrı aştı…
5 Mart 1920’de Hilal-i Ahdar adıyla kurulan Yeşilay, 105.yaşını kutluyor. Kuruluşundan bu yana alkol, tütün, madde kullanımı, kumar ve teknoloji bağımlığına karşı mücadele eden Yeşilay, sağlıklı nesiller yetiştirmek amacıyla çalışmalarını sürdürüyor.
1-7 Mart tarihleri arasında kutlanan Yeşilay Haftası kapsamında, Yeşilay Eskişehir Şube Başkanı Ayşe Fert Dökmeci ile bir araya gelerek, Yeşilay’ın Eskişehir’deki faaliyetleri hakkında konuştuk.
120 şubesiyle bağımlılığa karşı mücadele veriyor
Yeşilay’ın tütün, alkol, madde, kumar ve teknoloji bağımlılığı olmak üzere beş farklı bağımlılık türüne karşı bilimsel ve kanıta dayalı yöntemlerle çalışmalar yürüttüğünü belirten Dökmeci, Türkiye genelinde 120 Yeşilay şubesi bulunduğunu ve 97 ülke Yeşilay’ı ile uluslararası alanda da bağımlılıklara karşı mücadele ettiklerini vurguladı.
Her yıl 10 milyon öğrenci,3 milyon yetişkine ulaşıyor
Yeşilay ve Milli Eğitim Bakanlığı ortaklığı ile ‘Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı’nı hayata geçirdik. Milli Eğitim Bakanlığı başta olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları ile yaptığımız işbirliği sonucunda binlerce eğitimci yetiştirdik. Her yıl 10 milyon öğrenciye ve 3 milyon yetişkine ulaşılıyor. Bu kapsamda formatör sayımız 2 bin 199 ve uygulayıcı sayımız 44 bin 371’e ulaşmıştır.
Türkiye’nin okul temelli ilk ve tek müdahale programı
‘Okulda Bağımlılığa Müdahale Programımız’ ile uygulayıcı öğretmenlerimiz risk grubundaki öğrencilerin sigara, alkol, madde, riskli internet kullanımı ve kumar oynama davranışına karşı bireysel görüşmelerle müdahale bulunuyor. Program, Türkiye’nin okul temelli ilk ve tek müdahale programı olma özelliğini taşıyor. Bu kapsamda formatör sayımız 279, uygulayıcı sayımız ise 16 bin 753’tür.
Riskli ortamlardan korunma becerileri kazandırılıyor
‘Yeşilay Yaşam Becerileri Programı’ ile öğrencilerin bağımlılık riskinden uzak bir yaşam sürmesini, olumlu alışkanlıklar kazanmasını, kendini riskli ortam ve durumlardan korumasını sağlayacak beceriler elde etmesini amaçlıyoruz. 7 haftalık bir program uygulayarak, ‘hayır’ diyebilme, stres yönetimi, karar verme, eleştirel düşünme gibi bir takım kritik becerileri öğrencilere kazandırarak onların bağımlıklara karşı güçlenmelerini sağlıyoruz. Bu program ile yaklaşık 198 bin 931 öğrenciye eğitim verildi.
Öğrencilere yönelik sanat ve fikir yarışmaları
Toplumun bağımlıklara karşı dikkatini çekmek ve karikatürün evrensel dili ile farkındalık oluşturmak amacıyla 2016 yılından günümüze “Uluslararası Yeşilay Karikatür Yarışması” düzenlemekteyiz. Her yıl ilkokul ortaokul ve lise öğrencilerine yönelik “Yeşilay Sağlıklı Nesil Sağlıklı Gelecek Yetenek”, üniversite öğrencilerine yönelik ise “Yeşilay Sağlıklı Fikirler Kısa Film” yarışmaları gerçekleştiriyoruz. Türkiye’deki lise öğrencilerinin parlamenter münazara sistemiyle yarıştığı “Yeşilay Liseler Arası Münazara Turnuvası” adıyla ulusal bir turnuva düzenliyoruz. Gençlik ve Spor Bakanlığı, Türkiye Bisiklet Federasyonu, Yeşilay Spor Kulüpleri ve gönüllüleri ile birlikte her yıl bisiklet turları düzenleyerek sağlıklı yaşam için pedal çeviriyoruz. Bağımlıklara karşı öğrencilerde bilinç ve farkındalık oluşturmak hedefiyle faaliyet gösteren “Benim Kulübüm Yeşilay” kapsamında 6 bin 355 gönüllü ile 125 bin 597 öğrenciye ulaşıldı. 20 farklı ilde 28 Benim Kulübüm Yeşilay Odası bulunuyor.
78 ilde 701 kulüple lisanslı sporcu yetiştiriyor
Yeşilay’ın bağımlılıkla mücadeledeki en güçlü önleme faaliyetlerinden biri de Yeşilay Spor Kulübü aracılığıyla yürütülen çalışmalardır. Basketbol, voleybol, atletizm, boks, atıcılık, yüzme ve futbol gibi birçok branşta faaliyet gösteren kulüp, bağımsız ve sağlıklı nesiller yetiştirmeyi amaçlıyor. 2024 sonu itibariyle ülke genelinde 110 kulübe ulaşan Yeşilay Spor Kulübü, 78 ilde 107 aktif kulübüyle faaliyet gösteriyor. Kulüpler bünyesinde toplam 3 bin 414 lisanslı sporcu bulunuyor.
ÜÇ AYAKLI DESTEK MODELİ: YEDAM
Yeşilay bağımlılık alanında yürütmekte olduğu önleyici ve koruyucu çalışmalara tedavi ve rehabilitasyon faaliyetlerini de ekleyerek, bu kapsamda Yeşilay Danışmanlık Merkezi’ni (YEDAM) hizmete almıştır. YEDAM kadrosundaki uzman klinik psikologlar ve sosyal hizmet uzmanlarının işbirliğinde bağımlılık sorunu olan bireylere ücretsiz psikososyal destek verilmektedir. Tütün, alkol, madde, internet ve kumar bağımlılığı alanında problem yaşayan bireylere ücretsiz psikolojik ve sosyal hizmet desteği sağlamanın yanı sıra bireylerin ailesi ve yakınlarına da destek vererek bozulan yaşam düzenlerinin onarılmasına ve ilişkilerinin sağlıklı devam etmesini amaçlamaktadır. YEDAM, danışma hattı, sosyal hizmet desteği ve yüz yüze psikolojik danışmanlık üzerinden üçayakta hizmet vermektedir.
Psikoterapi Birimi: Değerlendirme yapma, iyileşme planını oluşturma, danışanı bağımlılık hakkında bilgilendirme, tekrar kullanmayı önlemeye yönelik beceri geliştirme, eşlik eden ruhsal sorunlara danışmanlık yapma, aile ilişkileri üstünde çalışma, değişim defterini uygulama, pekiştireç sistemini uygulama, sosyal hizmet birimi ile iş birliği yapma, aile görüşmeleri yapma, grup çalışmaları yapma hizmetlerini gerçekleştirir.
Sosyal Hizmet Birimi: Sosyal Hizmet Biriminde görev yapan sosyal hizmet uzmanları, danışanların durumunu değerlendirmek, sosyal katılımlarını sağlamak ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamakla sorumludur. Bunun yanı sıra, sosyal düzenlemeler yapmak, danışmanlık hizmeti sunmak, kurumsal işbirliği ve arabuluculuk faaliyetler bulunmak da görevleri arasındadır. İzleme görüşmeleri gerçekleştirmek, aile ve yetişkin grup çalışmalarını yürütmek, danışanları ilgili kurum ve kuruluşlara yönlendirmek, merkezde sosyal etkinlik çalışmalarını yürütmek ve YEDAM Atölye’ye yönlendirme yapmak, danışanların AMATEM ve benzeri hastane süreçlerini takip etmek, ev incelemeleri ve saha ziyaretleri gerçekleştirmek sosyal hizmet biriminin yürüttüğü temel sorumluluklar arasındadır.
Danışma Hattı: YEDAM 115 numaralı hat üzerinden bağımlılara, bağımlı yakınlarına veya bağımlılıkla ilgili bilgi almak isteyenlere ücretsiz danışmanlık hizmeti sunulmaktadır. YEDAM Danışma Hattı, ülkemizin tüm illerinde alkol, tütün, madde, kumar ve internet bağımlılıkları konusunda hizmet vermektedir.
YEDAM HAKKINDA…
YEDAM hizmetlerini ayaktan sürdürmektedir. Yatarak tedavi yapılmaktadır. Randevu sistemi ve gizlilik esasına bağlı çalışılmaktadır. Hizmet ücretsizdir. Bireysel görüşmeler ve grup çalışmaları yapılmaktadır. Ailelerle görüşmeler gerçekleştirilmektedir. Sosyal hizmet desteği sağlanmaktadır. YEDAM Atölye’de danışanların sosyal yaşama uyumunu artırmak amaçlı meslek edindirme kursları verilmektedir.
YEDAM’A 2024 KAÇ KİŞİ BAŞVURDU?
YEDAM, toplam 105 merkezde hizmet vermektedir. 2015 yılından bu yana 1 milyon 322 binden fazla kişi 115 YEDAM Danışma Hattı’nı aradı. 370 bine yakın bağımlı ile yüz yüze görüşüldü. 2024 yılında YEDAM’a yapılan başvurulara arasında alkol ve madde bağımlılığı için 5 bin 521, tütün bağımlılığı için 3 bin 530, kumar bağımlılığı için 5 bin 816 ve internet bağımlılığı için 985 başvuru kaydedilmiştir. 2025 yılında ise tüm bağımlılık türlerine yönelik başvuru sayılarında dikkat çekici düşüş yaşandığı görülmektedir. Yeşilay Danışmanlık Merkezi’ne yapılan başvurular arasında alkol ve madde bağımlığı nedeniyle 732, tütün bağımlılığı nedeniyle 480, kumar bağımlılığı nedeniyle 852 ve internet bağımlılığı nedeniyle 148 kişi destek talebinde bulunmuştur. Eskişehir genelinde 2024 yılında en çok kumar bağımlılığından başvuru olmuştur.
