Cumhuriyet’ten önce ekonomimiz büyük oranda tarıma dayalıydı… Diğer pek çok kentimizde olduğu gibi… 1894 yılında Almanların kurduğu Lokomotif ve Tamir Atölyesi kentin kaderini değiştirdi. Bu atölye sonradan dünyanın tanıyacağı, büyük işlere imza atacak olan TÜLOMSAŞ olacaktı.
Almanların kurduğu atölye, 1924 yılında TCDD’ye devredildi. 1926 yılında Eskişehir’de uçak fabrikası üretim başladı. Bugün bilinen adıyla Hava İkmal’dir… 1’nci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü…
Mucizeler arka arkaya geliyor… 1933 Şeker Fabrikası… 1965 Basma Sanayi… 1969 Şeker Fabrikası’na bağlı makine fabrikası… Fabrikalar yapan fabrika…
Eskişehir’de sanayinin temelleri böyle atıldı. Sonra özel sektörün atılımları geldi… Toprak, sanayi, un ve mamülleri sanayi, ağaç sanayi, çimento, çelik eşya ve makine sanayi…
Böylece Eskişehir, ülkemizin sayılı kentleri arasında girdi.
OSB oluştu, Küçük Sanayi Sitesi hizmete girdi…
Ülkemizin tek uçak motor fabrikası TUSAŞ…
Dizel lokomotif motoru üreten tek fabrika TÜRASAŞ…
Buzdolabı ve kompresör fabrikası (Arçelik)…
Bugün Türkiye’nin en büyük OSB’si Eskişehir OSB’dir. 1973 yılında faaliyete geçti, bugün 34 milyon metrekarelik bir alan… OSB dışında Muttalip, Baksan, EMKO, Teksan…
Tamir atölyesiyle çıkılan bu yolda bugün ileri teknoloji ihracatında Türkiye’de ilk sıradayız. Toplam ihracatımızın yüzde 20’si orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerden oluşuyor.
Eskişehir’deki toplam işletme sayısı 2022 verisine göre 23 bin 476… Çalışan sayısı 199 bin 759.
Türkiye’de en çok ihracat yapan ilk 15 ilk arasında 12’nci sırada yer alıyoruz.
Sanayinin toplam cirosu 9 milyar dolar. Firmaların toplam ihracatı 4 milyar 277 milyon dolar…
Türkiye'nin adeta motor üretim merkezine döndük… Uçak motoru, helikopter motoru, insansız hava araçları motoru, lokomotif, kamyon ve gemi motoru üretiliyor.
Birinci ve İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşunun yer aldığı İSO-500 listesinde 2023 yılında Eskişehir'den 24 firma yer aldı.
Eskişehir OSB'de 2023 yılı sonu itibariyle 905 firma var, bunların 647'si üretim yapıyor. 206 adet inşaat halinde ve 52 adet proje halinde bulunan firma bulunmakta. Üretimdeki sanayi kuruluşlarının istihdamı ise yaklaşık 49 bin kişi.
1894 yılında, 130 yıl önce başlayan sanayileşme hamlemiz bugün inanılmaz başarılarla bu noktada. Elbette gurur duyuyoruz ama gidecek daha çok yolumuz var.
Tamir Atölyesi’nden Sanayi Kenti’ne…
Ahmet Yıldırım
Yorumlar