Kılıçoğlu Sineması ile devam edelim. Önceki yazıda gözlemlerimi, duyumlarımı ve notlarımı paylaştım. Fakat Kılıçoğlu Sineması denince asıl konuşması gereken kişi Ethem Arda’dır.
Eski Kılıçoğlu Sineması Müdürü Ethem Arda… Rahmetli Arda, 71 yıllık sinema kariyerini ve Kılıçoğlu Sinemasının tarihçesini, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Youtube kanalında Kent Belleği Müzesi Serisinde anlatmıştı.
Eskisehir.Net Dergisi’nde bu kıymetli söyleşiye yer vermiştik. Tamamı web sitemizden de okunabilir. Ben buraya satır başlarını alacağım.
“1927 yılında Eskişehir’de doğdum. 1937 senesinde de sinemada işe başladım. 71 senelik bir sinema hayatım var…” diyen Arda, seyrettiği Asi Generalin Son Emri filminin kendisini sinemaya bağladığını aktarıyor.
Arda ilk günleri “İşe başladım ve 1959 senesinde “Bazıları Sıcak Sever” filmiyle sinemayı açtık. Kılıçoğlu Sineması yapıldığı zaman Eskişehir’de on sinema vardı ve tüm sinemaların haftalık kapasitesi 15-20 bin kişi civarındaydı. Kılıçoğlu Sineması açıldığında İtalya’dan son sistem iki tane makine aldık. Koltuklarını fabrikada özel olarak modern çizgilerle yaptırdılar. Halk ve entelektüel kişiler geldiği zaman ‘sinema buymuş’ dediler” sözleriyle anlattı.
Merkez sağ partilerde politika da yapan Ethem Arda “Perde açıldığı zaman makiniste projeksiyonu perdeye vermesini söylemiştim. Yazılar perdenin üzerinden geçerken perde yavaş yavaş açılıyordu. Böylece sinemaya bir güzellik veriyorduk. İnanır mısınız; Eskişehir halkı, sinemanın ne olduğunu Kılıçoğlu Sinemasında öğrendi. Personellerimiz hepsi üniformalı ve beyaz eldivenliydi. Bu da Eskişehir’de yayıldı. Bütün matinalar kapalı gişe olarak doldu…” diyerek sinema kültürü hakkında önemli bilgiler verdi.
“Eskişehir’e sinemacılığı Kılıçoğlu Ailesi tanıtmıştır” diyen Arda, sözlerine şöyle devam etti: “Sinemanın sahibi olan patron, yer bulamayan insanların kendisini aramalarından dolayı akşam saat 21.00’dan sonra telefonun fişini çekmek zorunda kalıyordu. Beş matinanın da biletlerinin saat 13.00’da bittiğini bilirim... Ayrıca haftada 15 bin civarında kişiye ev sahipliği yapan sinema, diğer sinemaların kapanmasına sebep oldu.”
Türkiye’deki ilk gerçek Dolby ses sistemini Eskişehir’de Kılıçoğlu’nda kurduklarını anlatan Arda, “Hatta Top Gun filmi vizyondayken, film esnasında insanlar başlarını kaldırıp uçaklar yukarıdan geçiyor mu diye bakıyordu” diyerek o günleri aktardı.
Arda, Eskişehir ve sinema üzerine şu kıymetli bilgiyi de bizimle paylaştı: “Devlet İstatistik Kurumunun tespitine göre; nüfusa oranla en yüksek seyircisi olan il Eskişehir’dir…“
Arda, sinemaların AVM’lerde açılmaya başlaması hakkında “Daha sonra AVM’ler çıktı. Eskişehir’e ilk defa Tepebaşı’nın olduğu yerde on salonlu bir sinema açıldı. Üniversite Caddesi’ndeki AVM de on salonlu bir sinema açtı; etti 20… On salon da Odunpazarı’ndaki sinema yaptı; etti 30 salon… Ben şehrin merkezindeyim. Onlara hangi kopyayı veriyorlarsa bana da aynısını veriyorlar. Fakat ben onlardan iyi çalışıyorum” dedi.
17 Aralık 2019’da vefat eden sinema emekçisi Arda’nın Beyaz Perde ile 68 Yıl isimli kitabı var. Allah rahmet eylesin…
