Niğde’nin Bor ilçesine istinaden halk arasında çok kullanılan bir deyiş vardır…
“Geçti Bor’un pazarı, sür eşeğini Niğde’ye…”
Ancak ilçeye “Bor” isminin verilmesi orada bor madeninin bulunmasından değil, geçmişte bölgeye verilen Yunanca “Poros" adının önce “Boros” sonra da “Bor” olarak değişime uğramasından kaynaklanmaktadır.
Oysa, dünya rezervlerinin yüzde 73’üne sahip olan ülkemizde, bu rezervlerden ve işletmelerden en önemlilerinden biri ilimizin Seyitgazi ilçesine bağlı “Kırka” bölgesinde yer almaktadır…
Teknolojik olarak dünyada üretilen hemen her türlü endüstriyel ürünün içine katıldığı için “sanayi tuzu” olarak adlandırılan “Bor’un pazarı” geçmek şöyle dursun, 250’den fazla üründe kullanılması nedeniyle değeri daha da artmaktadır…
Eti Maden İşletmesi’nin 2020 yılı raporuna göre; bor kaynaklarımızdan elde dilen toplam gelirin yüzde 95’i ham madde olarak yurt dışı satışlardan sağlanmaktadır.
Ülkemizde ise iki milyon tonluk bor üretiminin sadece 100 bin tonluk bir kısmı cam, seramik, temizlik-deterjan ve tarım vb. gibi sektörlerde kullanılabilmektedir.
Bu tablo, Türkiye’nin sahip olduğu bor kaynaklarını katma değeri daha yüksek endüstriyel ürünlere yeterince dönüştüremediği anlamına gelmektedir.
Böylece birim hammadde miktarı başına satışlardan ülkemiz bir birim kazanırken, bora-dayalı teknolojileri geliştirip endüstriye aktarabilen ülkeler, yüz hatta bin birimden daha fazla kazanıyorlar…
bu noktada, birçoğu ülkemizden ihraç edilen bor kullanılarak üretilen orta ve yüksek teknolojili ürünler için milyonlarca dolar ödeyerek dış ülkelere bağımlılığımız hala devam ediyor.
Oysa, bor konusunda hem ülkemizde hem de Eskişehir’de yapılan bilimsel araştırma, makale ve patent başvurusu hiç de az değildir.
En önemli sorun, bu çalışmaların bora-dayalı ürün çeşitliğine ve endüstriyel üretime dönüştürülememesidir…
Eskişehir ise bora-dayalı endüstrileşmede ulusal ve uluslararası arenada önemli bir rekabet avantajına sahiptir.
Neden?
• İl sınırları içinde bor rezervleri ve işletmesi var mı? Var…
• Lojistik olanaklar var mı? Var…
• Entelektüel sermayesi en yüksek illerden biri mi? Biri…
• Birinde bor araştırma merkezi olan üç üniversitesi var mı? Var…
• Geçmişten gelen sanayi kültür/birikimi ve altyapısı var mı? Var…
• BEBKA-2019 verilerine göre sanayi ihracatında orta-yüksek ve yüksek teknoloji payı en yüksek olan iller arasında yer aldı mı? Aldı…
• İlde faaliyet gösteren 21 Ar-Ge merkezi ile ülkemizde 9. sırada yer alıyor mu? Evet…
• Fuar ve kongre merkezleri var mı? Var…
• Dünyada bor kaynakları açısından rakibimiz var mı? Yok…
• Bor üretiminde ulusalda en büyük rakiplerimiz hangi iller? Kütahya ve Balıkesir…
• Türkiye’de bir milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştiren ve orta-yüksek ve yüksek teknoloji ihracat eden iller arasında Kütahya ve Balıkesir var mı? Yok…
Öyleyse Eskişehir; bor konusunu bilimsel, endüstriyel, ekonomik, sosyal ve popüler anlamda sahiplenerek, adım adım kentte bora-dayalı bir endüstriyel ekosistem oluşturmalı ve bu anlamda kente uluslararası bir marka değeri kazandırmalıdır…
