Ajanda’mın 13 Ekim 2020 satırında Kazım Taşkent Eskişehir Şeker Fabrikası’nın günde 10 bin ton pancar işleyerek rekor kırdığı yazılı…
Şeker Fabrikası müthiş bir hikaye… Ne mutlu ki hikaye bitmedi, güçlenerek devam ediyor. Eskişehir’in gurur kaynaklarından biri… Yine Kazım Taşkent ayrı bir hikaye…
Olana bitene kısaca bir göz atmak isteyenler için yazalım o zaman…
Türkiye’nin üçüncü şeker fabrikası Eskişehir’e yapıldı. Fabrika, insanüstü bir çabayla sadece altı ayda yapıldı… Fabrikanın yapılacağı yeri Atatürk belirledi.
Ulu Önder, “Tren geçtikçe halk istasyonun hemen yanındaki fabrikayı görecek, morali yükselecek” dedi. Başbakan İsmet İnönü tarafından 1933’te hizmete açıldı.
Fabrikanın kurulması için Alman firma anlaşıldı.
Atatürk’ün emriyle genç kimya mühendisi Kâzım Taşkent müdür olarak atandı. Günde 1500 ton pancar işlemek üzere kuruldu.
Fabrikada üretilen ilk şeker 29 Kasım 1933’te Cumhuriyet Halk Fırkası salonunda yapılan törenle satıldı.
Fabrikanın açılış haberini Akşam Gazetesi “Eskişehir Şeker Fabrikası Dün Merasimle Açıldı”, Hâkimiyeti Milliye Gazetesi “Eskişehir Şeker Fabrikası Dün Açıldı”, Cumhuriyet Gazetesi “Şeker Fabrikalarımızın Üçüncüsü de Dün Açıldı” ve ”Üçüncü Şeker fabrikamız” başlıklarıyla okuyucularına duyurdu.
Falih Rıfkı Atay, köşe yazısında “On sene kadar ekmeğimiz bile millî değildi. Millet Meclisinde, Türkiye iktisat istiklâlinin ilk merhalesi olarak üç beyaz davasının ortaya atıldığı günü hatırlıyorum: Un, Şeker, Pamuk! Osmanlı İmparatorluğu Türkiye’si ununu Amerika’dan getiren bir ziraat memleketiydi” ifadelerini kullandı.
Şeker Sanayiinde ilk işçi sendikası 4 Mayıs 1948 tarihinde Eskişehir’de kuruldu.
Atatürk, 4 Aralık 1933’te halen fabrikada muhafaza edilen Altın Deftere “Türkiye Cumhuriyeti’ni böyle sanayi müesseseleriyle zenginleştirenlere, güzelleştirenlere minnet” cümlesini de içeren bir yazı yazmıştır.
Zaman zaman özelleşmesi gündeme gelen fabrikamızın hikayesinin satır başları böyle. Ara sıra gelen kokudan rahatsız olsak da gurur duymaya devam edeceğiz.
Emeği geçenlere minnetle…
