Lenf ödem vücutta lenf sistemindeki bozukluğa bağlı olarak proteinli lenf sıvısının kol veya bacakta birikimidir.
Lenf dolaşımı ne işe yarar?
Lenf dolaşım sistemi kan dolaşımına benzer bir dolaşım sistemidir. Vücutta bağışıklık sisteminin temelidir.
Lenf ödem neden olur?
Lenf ödem, sebebine bağlı olarak primer (birincil) ve sekonder (başka bir nedene bağlı) olmak üzere ikiye ayrılır.
Primer lenf ödem, doğumsal olarak lenf dolaşımında bozukluğa bağlı gelişen lenf ödemdir. Sebebi lenf damarlarının hiç gelişmemesi ya da az gelişmesi şeklinde olabilir. Lenf damarlarının gelişim durumuna bağlı olarak lenf ödem, doğum esnasında ya da ileri yaşlarda ortaya çıkabilir.
Sekonder lenf ödem ise, daha sık gördüğümüz ve lenf dolaşımını sekteye uğratan bir neden ile ortaya çıkan lenf ödemdir. Bu dolaşım bozukluğu, sıklıkla lenf bezlerinin alındığı bir cerrahi (meme veya yumurtalık kanseri ameliyatları gibi), selülit ve lenfanjit gibi enfeksiyonlar,radyoterapi ve travma gibi nedenlerle oluşur.
Lenf ödemde tehlike yaratan durum nedir?
Lenfödemli kol veya bacak kolayca enfeksiyon kapar ve daha da kötüleşerek hastanın genel sağlığını da olumsuz etkiler.Bu nedenle lenf ödemli uzvun zorlanması istenmez.
Bunun yanı sıra uzuvlardaki dolgunluk ve basınç hissi ve kozmetik kaygı nedenleri ile yaşam kalitesini önemli ölçüde bozar.
Lenf ödem tedavisi nedir?
Erken dönem lenf ödemde, yani şişliğin gözle görülmediği ve sadece biyoempedans ölçüm (L-Dex) ile saptanan lenf ödemde ev egzersiz programı ve bası giysileri verilir.
Şişlik derecesinin gözle görüldüğü ve ölçülebildiği lenf ödemde ise hasta klinikteki bu konuda eğitimli Fizyoterapistler tarafından tedavi edilir ve sonrasında uygulanan egzersizler programı hazırlanır.Bu uygulama kolun veya bacağın durumuna göre 15 veya 20 seans olabilir ki bu dönemin arkasından ev egzersiz programı ve evde kendi kendine drenaj ve bası giysisi kullanımı ile hasta izlenir.
Tedavide ilk olarak Manuel Lenf Drenajı(MLD), lenf sistemi elle uygulanan tekniklerlerle yönlendirebilir,lenfödem nedeniyle bloke olmuş lenf sıvısının serbest akımı sağlanır.Manuel lenf drenajı, lenf anatomisine uygun olarak yapılan, ritmik ve yavaş bir masaj uygulamasıdır. Amacı lenf sıvısını lenf dolaşımına katarak ödem miktarını azaltmaktır. İkinci olarak cilt bakımı gelir.Ödemden dolayı nemini kaybeden cildin, nemini tekrar kazanırmak için PH’ı nötr cilt bakım ürünleri kullanlılır. Açık yara varsa yara bakımı yapılır. Çok katlı bandaj tedavisinde lenfödem için özel üretilmiş kısa çekişli bandajlar, pamuk, sünger gibi materyallerle bandajlama yapılır.
Daha önceleri kullanılan pnömotik kompresyon cihazları, gövde ödemine neden olabildiği ve uygun basınçta olup olmadığı kontrol edilemediği için ve emboli riskinden kaynaklı tavsiye edilmez.
