Fibromiyalji,genel kas ağrıları ve vücuttaki belirli noktalarda kronik ağrı ile karakterize bir yumuşak doku romatizması olarak tanımlanır.
Fibromiyaljide semptomlar kişiden kişiye farklılıklar göstermekle birlikte vücutta dinlenmeye rağmen genel yorgunluk ,ağrı hali süreklidir.Tüm bunları takiben kronik ağrılı bir vücutta depresif ,tükenmiş ruh hali doğal bir sonuçtur.
NEDENLERİ
Fibromiyalji sendromu'nun nedenİ tam olarak bilinememektedir. Yapılan araştırmalarda bazı teoriler ileri sürülmüştür. Bu teoriler,
Uyku bozukluğu,
Ağrı algılama bozukluğu,
Santral sinir sisteminde nörotransmitter denilen maddelerin dengesizliği,
Sinir sistemi ve hormonal sistem bozukluğu,
Kas ve kas işlevlerinde bozukluk, sempatik sistemin aşırı çalışması olarak sıralanabilir.
Alerji ve gıda intoleransı, özellikle glüten buğday ve süt ürünleri, besin eksiklikleri, bağırsakta mikrobiyom
RİSK FAKTÖRLERİ
Erkeklere göre kadınlarda daha fazla oranda görülür:
Fibromiyaljinin daha fazla kadınlarda görülmesinin nedenleri arasında hormonal değişimlerin daha fazla yaşanması olarak görülmektedir. Adet dönemlerinde ve menopoz dönemlerinde hormonal değişimler yaşayan kadınlarda bu durumlar stres, kaygı gibi durumlara neden olabilmektedir. Bu durumlar hastalığın yaşanmasına uygun zemin ortaya çıkarmaktadır.
En sık erken ve orta yetişkin dönemde görülür. Ancak çocuklarda ve daha yaşlılarda da görülebilir.
Aile öyküsü olanlarda daha fazla görülmektedir.
Romatoid artrit, lupus veya ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıkların varlığı fibromiyaljiye yatkınlık oluşturabilir.
TANI YÖNTEMİ
Fibromiyalji teşhisi zor olan bir hastalıktır çünkü bu hastalığa özgü bir test bulunmamaktadır.
Belirtilerin en az 3 aydır devam ediyor olması gerekmektedir.
En az 12 noktada (ensede baş-boyun geçiş noktası, önde iman tahtasının yanı, omuz başları, dirsek dış yüzü, kürek kemiğinin iç yüzleri, bel kalça geçiş noktası,kalçada dış yan dış, diz iç kısımları vb.) ağrıya hassas olunması temel şarttır.
Ağrıyı açıklayacak başka bir hastalık olmaması
Hastanın şikayetlerinin yanı sıra yapılacak tetkikler de hastalığın belirlenmesinde önemlidir.
TEDAVİ
Bütüncül bir tedavi konsepti ile fibromiyalji yönetimi yapılmalıdır.. Beslenme, takviye kullanımı, egzersiz, manuel terapi, akupunktur, stres yönetimi, ağrı eğitimi, vücudun doğru kullanımı vb. gibi yöntemler ile bütüncül bir bakış açısı ile ele almak gerekir.
Hasta eğitimi
Tedavinin hedefi ağrıyı azaltarak, ağrı kontrolünü sağlamak, uykuyu düzenlemek, yorgunluk ve depresyon gibi duygu durum bozukluklarını ortadan kaldırmaktır. Hastalar tüm problemlerine rağmen hayattan elini eteğini çekmemeli ve katılımlı bir yaşam sürmelidir. Hastalara başta ağrı ve diğer sorunlarla baş edebilme stratejilerinin etaplar halinde öğretilmesi temel amaç olmalıdır. Fibromiyalji tedavisinde hekim hasta işbirliği son derece önemlidir. O halde tedavinin ilk basamağı hastanın ve yakınlarının eğitimidir.
Manuel Terapi
Fibromiyalji hastalığında ağrılı bölgelerde ki eklemler ve kaslar katılaşmıştır. Halk dilinde donmuştur. Hastanın kasları oldukça serttir. Eklem hareketleri azalmıştır. Bu hareketsizlik ağrı sebebiyle ortaya çıkar. Ağrısı olan hasta hareketsiz kalmayı tercih eder. Hareketsizlik ise mevcut ağrıyı daha da artırır.Manuel terapide manupülasyon ve mobilizasyon teknikleri ile dokuya uygun müdahele edilir.Manuel terapinin amacı:
• Ağrıya duyarlı yapılar üzerinde basıncı azaltmak
• Doku sıvılarını harekete geçirmek
• Omurlar arasındaki aralıkta artışa yol açarak kas spazmını azaltmak
• Endorfin hormonu salınımına neden olarak ağrı eşiğini yükseltmek
• Tutuk ve ağrılı eklemleri serbestleştirmek, yapışıklıkları açmak, hareketi artırarak ağrıyı azaltmak
Egzersiz
Amerikan Ağrı Cemiyeti en azından haftada iki üç kez orta yoğunlukta aerobik egzersiz önerir. Fibromiyalji hastalarında gözlem altında aerobik egzersizlerin öngürülen düzeylerde uygulanmasınının fiziksel fonksiyonlarda iyileşme ve kişinin kendisini iyi hissetmesini sağladığı gösterilmiştir. Ancak bu hastalarda egzersize uyumun düşük olduğu gözlenmiştir. Aşırı yapılan ve çok zorlu egzersizler sonucunda ağrı, yorgunluk, uyumsuzluk gelişebilir ve bu nedenle kişileştirilmiş, yavaşça arttırılan aerobik egzersiz planları sıklıkla ağrıyı ve yorgunluğu azaltarak kendini iyi hissetmeyi ve uyumun arttırılmasını sağlar.
Diyetini düzenle
Bağırsak sağlığınız, diyetiniz ve otoimmün hastalığınız arasında sıkı bir ilişki vardır. Enflamatuar yiyecekler bağırsaklarınızın iç yüzeyinde küçük “sızıntılara” yol açarak sindirim sisteminizdeki bakteri ve kimyasalların kan dolaşımına girmesine ve iltihaplanmalara neden olabilir. Bu süreç “sızdıran bağırsak sendromu” olarak bilinir ve Fibromiyalji gibi durumlara önemli katkı sağlayan bir faktör olabilir.
İlk adım, buğday, glüten, süt ve şeker gibi klasik enflamatuar yiyecekleri ortadan kaldırmaktır. İkinci adım vücudu bir detoks programı ile desteklemektir.
